IKTIOFAUNA EKSOTIK DI TEBAT RASAU, BELITUNG TIMUR

  • Olivia Khanati Jurusan Akuakultur, Fakultas Pertanian Perikanan dan Biologi, Universitas Bangka Belitung
  • Dona Lista Jurusan Akuakultur, Fakultas Pertanian Perikanan dan Biologi, Universitas Bangka Belitung, Kampus Terpadu Balunijuk 33127, Bangka, Indonesia.
  • Lindiatika Lindiatika Jurusan Akuakultur, Fakultas Pertanian Perikanan dan Biologi, Universitas Bangka Belitung, Kampus Terpadu Balunijuk 33127, Bangka, Indonesia.
  • Eva Lestari Jurusan Akuakultur, Fakultas Pertanian Perikanan dan Biologi, Universitas Bangka Belitung, Kampus Terpadu Balunijuk 33127, Bangka, Indonesia.
  • Agus Miftahudin Hafidz Jurusan Akuakultur, Fakultas Pertanian Perikanan dan Biologi, Universitas Bangka Belitung, Kampus Terpadu Balunijuk 33127, Bangka, Indonesia.
  • Rahmad Hidayat Jurusan Akuakultur, Fakultas Pertanian Perikanan dan Biologi, Universitas Bangka Belitung, Kampus Terpadu Balunijuk 33127, Bangka, Indonesia.
  • Mustobi Prananda Jurusan Akuakultur, Fakultas Pertanian Perikanan dan Biologi, Universitas Bangka Belitung, Kampus Terpadu Balunijuk 33127, Bangka, Indonesia.
  • Akhlakul Kanaah Jurusan Akuakultur, Fakultas Pertanian Perikanan dan Biologi, Universitas Bangka Belitung, Kampus Terpadu Balunijuk 33127, Bangka, Indonesia.
  • Amalia Wijayanti Jurusan Akuakultur, Fakultas Pertanian Perikanan dan Biologi, Universitas Bangka Belitung, Kampus Terpadu Balunijuk 33127, Bangka, Indonesia.
  • Tiara Puspa Anjani Jurusan Akuakultur, Fakultas Pertanian Perikanan dan Biologi, Universitas Bangka Belitung, Kampus Terpadu Balunijuk 33127, Bangka, Indonesia.
  • Imam Wijaya Program Studi Pendidikan Matematika, Fakultas Keguruan dan Ilmu Pendidikan, Universitas Muhammadiyah Bangka Belitung, Pangkalpinang
  • Ardiansyah Kurniawan Jurusan Akuakultur, Fakultas Pertanian Perikanan dan Biologi, Universitas Bangka Belitung, Kampus Terpadu Balunijuk 33127, Bangka, Indonesia.

Abstract

Sepuluh jenis ikan yang dijumpai di perairan Tebat Rasau merupakan iktiofauna eksotik yang berpotensi menjadi ikan endemik Pulau Belitung. Hingga saat ini, masih minim kajian pada spesimen yang berstatus konservasi hampir punah maupun yang berstatus least concern ini. Penelitian ini mengkaji pada iktiofauna eksotik di Tebat Rasau, Desa Lintang, Belitung Timur menggunakan metode deskriptif eksploratif. Sepuluh jenis ikan dijumpai di perairan Tebat Rasau yang memiliki kondisi perairan dengan pH 5,73, suhu 26,1oC dan oksigen terlarut 11,4 ppm. Perairan di Tebat Rasau memiliki substrat gambut dan banyak ditumbuhi Pandaus sp. yang menutupi sebagian badan perairan. Terdapat lima jenis ikan dari perairan Tebat Rasau yang tidak dijumpai pada penelitian sebelumnya, yaitu Ikan Arwana (Scleropages formosus), Ikan Gurame Cokelat (Sphaerichthys selatanensis), Ikan Temeliyongan (Chaca bankanensis), Ikan Gurami Paros (Parosphromenus cf bintan) dan Ikan Bebidis (Brevibora cheeya).

Keywords: Ikan eksotik, Tebat Rasau, Pulau Belitung

Downloads

Download data is not yet available.

References

Agustika, S. (2018). Keanekaragaman Tumbuhan Pandan (Pandanaceae) Di Pulau–Pulau Kecil Sekitar Pulau Bangka (Doctoral dissertation, Universitas Bangka Belitung).

Ardana, R. Karakteristik Morfologi Ikan Arwana Kalimantan (Scleropages formosus) dan Arwana Irian (Scleropages jardinii) (Bachelor’s Thesis, Fakultas Sains dan Teknologi UIN Syarif Hidayatullah, Jakarta).

Bleeker, P. (1859). Negende bijdrage tot de kennis der vischfauna van Banka. Natuurkundig Tijdschrift voor Nederlandsch Indië, 18:359-378.

Chumaidi, C., Priyadi, A., Ginanjar, R., & Sugiarti, L. (2012). Ciri Kelamin Sekunder Pada Arwana Silver (Sclerophages macrocephalus) Varietas Pinoh. Jurnal Riset Akuakultur, Vol 7. No 2, Hal: 221-229.

Djapani, Y., Sulaksana, N., & Muljana, B. (2021). Peranan Komunitas Lokal Dalam Perencanaan Pengembangan Geosite Di Kawasan Geopark Belitong. Academia Praja: Jurnal Ilmu Politik, Pemerintahan dan Administrasi Publik, 4 (1), 64-88.

Erika, R., Kurniawan, K., & Umroh, U. (2018). Keanekaragaman Ikan di Perairan Sungai Linggang, Kabupaten Belitung Timur. Akuatik: Jurnal Sumberdaya Perairan, 12(2), 17-25.

Fahmi, M., Ginanjar, R., & Kusumah, R. V. (2015). Keragaman Ikan Hias di Lahan Gambut Cagar Biosfer Bukit-Batu, Provinsi Riau. In Prosiding Seminar Nasional Masyarakat Biodiversitas Indonesia (Vol. 1, No. 1, pp. 51-58).

Haryono, H., & Tjakrawidjaja, A. H. (2003). Bioekologi Ikan Siluk Irian (Scleropages jardinii) di Kabupaten Merauke Provinsi Papua. Berita Biologi, 6(5), 67264.

Hui, T. H., & Kottelat, M. (2008). Revision of the Cyprinid Fish Genus Eirmotus, with Description of Three New Species From Sumatra and Borneo. Raffles Bulletin of Zoology, 56(2), 423-433.

Husnah, H. (2015). Diversity, Morphological Characters and Habitat of Fissh in Musi River Drainage Area, South Sumatra. Center for Fisheries Research and Development.

IUCN Red List of Threatened Species: Sphaerichthys sp. published in 2019. https://www.iucnredlist.org/species/91316069/91316077

Keim, A. P., Fithrorozi, F., Adi, T. R., Indarjani, R., Akbar, F., Amsoni, Y., & Sujarwo, W. (2021). Tebat Rasau Geopark: Ethnobiology and Ethnogeology of a Pleistocene River in Belitung, Indonesia. Journal of Tropical Ethnobiology, 4(2), 130-149.

Kottelat, M. (2013). The Fishes of the Inland Waters of Southeast Asia: A catalogue and Core Bibliography of the Fishes Known to Occur in Freshwaters, Mangroves and Estuaries. The Raffles Bulletin of Zoology Supplement 27: 1-663.

Kottelat., Anthony, J., Sri, N.K., & Soetikno, W. (1993). The Freshwater Fishes of Western Indonesia and Sulawesi. Periplus Editions, Hong Kong. 221 p.

Kottelat, M., & Ng, P. K. (2005). Diagnoses of Six New Species of Parosphromenus (Teleostei: Osphronemidae) from Malay Peninsula and Borneo, with Notes on Other Species. The Raffles Bulletin of Zoology, 13, 101-113.

Kottelat M, Whitten AJ, Kartikasari SN, Wirdjoadmodjo S. (1993). Freshwater Fishes of Western Indonesia and Sulawesi. Periplus, Jakarta.

Liao, T.Y & Tan, H.H. (2011). Brevibora cheeya, A New Species of Cyprinid Fish from Malay Peninsula and Sumatra. The Raffles Bulletin of Zoology. 59(1):77–82

Lumbantobing, D. (2019). Eirmotus insignis. The IUCN Red List of Threatened Species 2019: e.T91002459A91002471. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.20192.RLTS.T91002459A91002471.en. Accessed on 06 July 2023.

Masganti, M., Marpoyan, P., Wahyunto, W., & Dariah, A. (2014). Karakteristik dan Potensi Pemanfaatan Lahan Gambut Terdegradasi di Provinsi Riau.

Ng, P. K., & Tan, H. H. (1997). Freshwater Fishes of Southeast Asia: Potential for the Aquarium Fish Trade and Conservation Issues. Aquarium Sciences and Conservation, 1, 79-90.

Nur, B., Cindelaras, S., & Meilisza, N. (2017). Induksi Pematangan Gonad Ikan Gurami Cokelat (Sphaerichthys osphromenoides Canestrini, 1860) Menggunakan Pregnant Mare Serum Gonadotropin Dan Antidopamin. Jurnal Riset Akuakultur, 12(1), 69-76.

Riehl, R. and H.A. Baensch, (1991). Aquarien Atlas. Band. 1. Melle: Mergus, Verlag für Natur-und Heimtierkunde, Germany. 992 p.

Roberts, T. R. (1986). Systematic Review of the Mastacembelidae or Spiny Eels of Burma Thailand, with Description of Two New Species of Macrognathus. Japanese Journal of Ichthyology, 33(2), 95-109.

Sudarto, S. (2010). Plasma Nutfah Ikan Hias Sumatera. Media Akuakultur, 5 (1), 67-92.

Sule, H.A., Ismail, A., & Amal, M.N.A. (2016). A Review of the Ichthyofauna of Malaysian Peat Swamp Forest. Tropical Agricultural Science, 39(4), 421-458.

Tan, H. H., & Lim, K. K. (2011). A new species of glass-perch from Belitung Island, Indonesia (Teleostei: Ambassidae: Gymnochanda). Zootaxa, 3085 (1), 55-62.

Tan, H. H., & Ng, P. K. L. (2005). The Fighting Fishes (Teleostei: Osphronemidae: Genus Betta) of Singapore, Malaysia and Brunei. The Raffles Bulletin of Zoology, 13, 43-99.

Zambawi, M., Syarif, A. F., & Robin, R. (2020). Performa Pertumbuhan Ikan Seluang Asal Pulau Bangka (Brevibora dorsiocellata) dengan Pemberian Pakan Berbeda dalam Skala Laboratorium di tahap awal Domestikai. Jurnal Tropis, 7(1),97-106.
Published
2023-07-27
Abstract viewed = 463 times
PDF downloaded = 349 times